Công dân có quyền tự kiểm tra dư nợ ngân hàng?

Thời gian gần đây lại xuất hiện tình trạng một số cá nhân dù không vay mượn, bảo lãnh hay quen biết người vay tiền qua các công ty tài chính, ngân hàng, ứng dụng cho vay tiền… nhưng bị một số đối tượng lạ mặt "khủng bố" đòi nợ bằng điện thoại, tin nhắn. Có trường hợp bị bêu xấu trên các trang mạng xã hội, thậm chí dọa đánh, giết…

Trao đổi với phóng viên, luật sư Trương Anh Tuấn, đoàn luật sư thành phố Hà Nội cho biết những vụ việc như vậy đã và đang xảy ra, được lực lượng chức năng nhiều tỉnh, thành cảnh báo. Nguyên nhân có thể do việc ai đó bị lộ thông tin cá nhân (số CMND, CCCD, số điện thoại di động, tài khoản mạng xã hội…), đối tượng xấu lợi dụng hệ thống eKYC (electronic Know Your Customer) là hình thức định danh và xác thực khách hàng thông qua việc ứng dụng công nghệ để xác thực danh tính của khách hàng dựa trên các dữ liệu thu thập được là hình ảnh, video chân dung khách hàng và giấy tờ tùy thân của khách hàng là chứng minh nhân dân, căn cước công dân hoặc hộ chiếu và được đối chiếu với các cơ sở dữ liệu để xác nhận danh tính của khách hàng; hay quy trình duyệt vay online đơn giản của nhiều công ty tài chính để lừa đảo.

Khi gặp tình huống trên cần phải bình tĩnh xử lý, giải thích ngắn gọn về việc không quen biết người vay hoặc không có trách nhiệm với khoản nợ, đồng thời hỏi rõ thông tin đơn vị đòi nợ, nhắc nợ và yêu cầu cung cấp các chứng từ, hợp đồng, thông tin về việc vay nợ của mình (nên ghi âm cuộc gọi, lưu tin nhắn). Người trao đổi lưu ý trong quá trình nói chuyện thì không được cung cấp thông tin cá nhân, sau đó khẩn trương trực tiếp tới cơ quan công an để trình báo.

Luật sư Tuấn cho biết, để quản lý thông tin nợ của mình (đang nợ, nợ xấu hay không) tại các tổ chức tín dụng, cá nhân có thể tra cứu trực tuyến miễn phí trên website https://cic.gov.vn/ hoặc app của CIC (viết tắt của Credit Information Center) là website của Trung tâm Thông tin tín dụng Quốc gia Việt Nam, thuộc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.

Theo đó, mọi thông tin về khoản vay, tên người vay, tổ chức vay, quá trình thanh toán tại các ngân hàng, tổ chức tín dụng sẽ được cung cấp cho CIC, sau đó, trung tâm sẽ tiến hành tổng hợp, cập nhật chúng thành cơ sở dữ liệu thống nhất để phản ánh và cung cấp lịch sử tín dụng của từng đối tượng khách hàng là cá nhân hay tổ chức phù hợp.

Thông tin khoản vay của khách hàng đang có vay tiền sẽ được hệ thống CIC phân thành 5 nhóm:

- Nhóm 1 (nợ đủ tiêu chuẩn): Các khoản nợ có đủ khả năng thu hồi cả gốc và lãi đúng hạn. Nếu quá từ 1 đến 10 ngày thì vẫn được xếp trong nhóm này nhưng sẽ bị phạt phí và tính lãi thêm.

- Nhóm 2 (nợ cần chú ý): Các khoản nợ quá hạn thanh toán từ 10 đến 90 ngày.

- Nhóm 3 (nợ dưới tiêu chuẩn): Các khoản nợ quá hạn thanh toán từ 90 đến 180 ngày.

- Nhóm 4 (nợ có nghi ngờ): Các khoản nợ quá hạn thanh toán từ 181 đến 360 ngày.

- Nhóm 5 (nợ có khả năng mất vốn): Các khoản nợ quá hạn thanh toán từ 360 ngày trở lên.

Cá nhân cần đăng ký tài khoản lần đầu trên website/app của CIC bằng cách cung cấp thông tin gồm thông tin cá nhân như họ tên, ngày sinh, số điện thoại… theo hướng dẫn. Ngoài ra, cần có ảnh chứng minh nhân dân/thẻ căn cước 2 mặt cùng với ảnh chân dung cá nhân để CIC định danh người đăng ký.

Sau 1-3 ngày làm việc để CIC kiểm tra thông tin, xác định người đăng ký là chủ nhân của số chứng minh nhân dân, tài khoản của bạn sẽ được kích hoạt. Lúc này, cá nhân đăng nhập vào CIC và chọn phần khai thác báo cáo, gồm các thông tin về điểm tín dụng, mức độ rủi ro và kiểm tra đang có nợ xấu hay không./.