Vỉa hè lát đá ở Hà Nội xuống cấp nghiêm trọng

Từ cuối năm 2016, TP Hà Nội thực hiện chủ trương về cải tạo hè phố. Mục tiêu đặt ra là đến năm 2020, vỉa hè của hơn 900 tuyến đư??ng t???i 12 quận nội thành sẽ được thay thế từ gạch truyền thống sang đá tự nhiên có kết cấu bền vững. Loại đá này được giới thiệu là có "tuổi thọ 50-70 năm". Tuy nhiên đến nay, chỉ sau vài năm đi vào sử dụng thì vỉa hè lát đá tự nhiên tại nhiều tuyến phố ở Hà Nội đã nhanh chóng xuống cấp.

Cụ thể, theo ghi nhận thực tế, tại nhiều tuyến phố trên địa bàn Hà Nội như: Nguyễn Chí Thanh, Nguyễn Trãi, Láng Hạ… vỉa hè lát đá tự nhiên đang bị nứt, vỡ; bề mặt vỉa hè nhiều nơi lồi lõm vừa gây mất mỹ quan, vừa ảnh hưởng đến việc đi lại của người dân. Để khắc phục tình trạng này, những ngày gần đây, các đơn vị thi công đã tiến hành lát lại đá trên vỉa hè của một số tuyến đường.

Chị Nguyễn Thị Thu Hà ở phường Láng Hạ (quận Đống Đa) cho biết: “Thời gian đầu khi vỉa hè mới được lát đá thì chất lượng khá tốt, tạo thuận lợi cho người dân, du khách khi đi lại trên vỉa hè. Tuy nhiên, hiện nay, nhi???u v??? trí đá lát vỉa hè đã bị bong tróc, nứt vỡ. Các vị trí này cũng đang dần được lát mới, thay thế”.

Theo các chuyên gia, có khá nhiều nguyên nhân dẫn đến việc một số đoạn vỉa hè trên địa bàn TP Hà Nội dù lát đá tự nhiên có tuổi thọ 50 - 70 năm nhưng lại đang xuống cấp nghiêm trọng chỉ sau vài năm đưa vào sử dụng. Liên quan đến độ bền của vỉa hè lát đá, kích thước và công nghệ lát đá là những yếu tố quan trọng. Bên cạnh đó, chất lượng việc quản lý, thi công và giám sát thi công cũng có thể là nguyên nhân khiến vỉa hè xuống cấp nhanh chóng. Vì chỉ cần một trong các khâu nêu trên thực hiện không bảo đảm thì cũng sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng vỉa hè sau khi được lát đá.

Về quy trình thi công, cần tuân thủ việc triển khai lát hè khi đáp ứng yêu cầu phải đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật. Toàn bộ mặt nền hè đường phải được đầm, nèn chặt bảo đảm theo yêu cầu thiết kế, bảo đảm độ dốc thiết kế từ ranh giới lát hè đến hàng bó vỉa và phải tổ chức nghiệm thu trước khi đổ bê tông. Tiếp đó, bê tông phải bảo đảm về cường độ và chiều dày đối với từng loại kết cấu hè theo quy định. Các viên đá lát phải được kiểm tra bảo đảm yêu cầu trước khi lát...

Trao đổi với báo chí, PGS.TS Dương Vân Phong, giảng viên cao cấp Trường Đại học Mỏ - Địa chất nhận định, tuổi thọ 50 - 70 năm chỉ thể hiện độ bền của vật liệu. Việc thành phố lựa chọn lát vỉa hè bằng đá tự nhiên là đúng nhưng chủng loại đá, kích thước và công nghệ lát như thế nào mới là vấn đề quan trọng, tác động đến độ bền của vỉa hè sau khi được lát.

Mặt khác, thực tế cũng cho thấy, vỉa hè tại các tuyến phố của Hà Nội hiện đang được sử dụng để phục vụ đa mục đích. Chức năng chủ yếu của vỉa hè là giao thông và chỉ để phục vụ người đi bộ. Song ở Hà Nội nói riêng và nhiều đô thị nói chung, ngoài phục vụ việc đi bộ, vỉa hè còn phục vụ nhu cầu vận tải. Đặc biệt, nhiều nơi vỉa hè còn bị chiếm dụng để đỗ ô tô, xe cơ giới hoặc phục vụ các hoạt động kinh doanh của người dân. Điều này không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến mỹ quan đô thị, mà còn trực tiếp tác động đến độ bền của vật liệu lát vỉa hè.

Bên cạnh đó, một số chuyên gia cũng cho rằng cơ quan chuyên môn nên cân nhắc khi lựa chọn loại đá để lát vỉa hè. Bởi nếu chọn đá Vôi để lát vỉa hè thì độ bền sẽ kém hơn dùng đá Granite, do mưa, nắng sẽ làm cho đá Vôi bị bở đi vì đá Vôi ngậm nước. Còn đá Granite có độ cứng cao, ít thấm nước, có thể lát ở các vị trí chịu xước, mài mòn; đá Granite cũng dễ thi công hơn vì ít gãy, mẻ và có độ bền về cơ học rất cao, ngay cả với các công trình chịu mưa, nắng.

Có thể thấy, dù với nguyên nhân nào thì việc vỉa hè lát đá tự nhiên ở Hà Nội xuống cấp sau ít năm đưa vào sử dụng cũng đang dẫn đến tình trạng lãng phí nguồn ngân sách đầu tư xây dựng. Bên cạnh đó là những hệ quả khác như gây mất mỹ quan đô thị; gây tâm lý khó chịu và tiềm ẩn nhiều nguy hiểm trong quá trình đi lại của người dân, du khách…

Để khắc phục tình trạng nói trên, thiết nghĩ TP Hà Nội, trực tiếp là các quận khi được giao làm chủ đầu tư dự án lát đá vỉa hè cần thực hiện đầy đủ quy trình lựa chọn, nhà thầu thi công, đấu thầu, nhận thầu, kiểm tra công trình thi công và kiểm tra nghiệm thu công trình vào sử dụng; cần phát huy vai trò của chuyên gia trong các khâu từ công đoạn chọn chất liệu, chọn kích cỡ đá, xây dựng, thi công và bảo trì. Đặc biệt, chính quyền cơ sở cần nâng cao hơn nữa công tác quản lý, sử dụng vỉa hè đúng mục đích, chấm dứt tình trạng chiếm dụng vỉa hè để đỗ ô tô, xe cơ giới…/.