Giảm thiểu tai nạn lao động từ đâu?

Chiều 15/9, tại công trình Nhà máy Savvy Seafood thuộc dự án xâ;y dựng giai đoạn 2, Khu công nghiệp Nhơn Hòa (Bình Định), khi các công nhâ;n đang xâ;y tường nhà máy thì bức tường bất ngờ đổ sập. Gạch đá từ trên đổ xuống đè trúng nhiều công nhâ;n đang làm việc bên dưới; làm 5 người chết, 6 người bị thương. Điều đáng nói, đội thi công vị trí đó có 12 người, như vậy chỉ một người may mắn không bị ảnh hưởng do đứng ngoài điều khiển giàn tời kéo. Cơ quan chức năng cho biết, nguyên nhâ;n tai nạn là do việc thi công chưa đúng như trong thiết kế, sàn xâ;y chưa đảm bảo kết cấu, các dầm chưa được liên kết mà đã xâ;y tường.

Trước đó, một sự việc vô cùng đau lòng cũng đã xảy ra tại Công ty TNHH Daesang Việt Nam (thường gọi Công ty Miwon, Việt Trì, Phú Thọ) khi 4 công nhâ;n chết, 1 công nhâ;n bị thương sau đó cũng không qua khỏi trong vụ tai nạn lao động ngạt khí độc khi lắp máy bơm để hút bùn.  

Theo báo cáo tình hình tai nạn lao động năm 2021, toàn quốc đã xảy ra 5.797 vụ tai nạn lao động làm 5.910 người bị nạn, làm 602 người chết, 1226 người bị thương nặng. Các tai nạn thường xảy ra trong các lĩnh vực xâ;y dựng, khai thác khoáng sản, điện tử.

Đáng buồn, cơ quan chức năng rất khó nắm bắt hết số vụ tai nạn lao động, vì thường xảy ra ở loại hình công ty cổ phần và công ty TNHH (trên 72% số vụ và số người chết) do không được báo cáo, đặc biệt có những địa phương số biên bản nhận được chỉ chiếm 23,5% tổng số vụ tai nạn lao động chết người. Lý do được cho là nhiều đơn vị sử dụng lao động, chủ cơ sở sản xuất, xâ;y dựng sợ ảnh hưởng uy tín, sợ bị buộc phải tạm dừng sản xuất, thi công, nên đã tìm cách thương lượng, đền bù với gia đình người bị nạn, nhanh chóng “ỉm” vụ việc đi.

Rõ ràng, những con số trên chưa phản ánh đúng về tình hình tai nạn lao động và số người chết, trên thực tế sẽ còn cao hơn, tổn thất về người và tài sản lớn hơn nhiều so với báo cáo. Việc này không chỉ ảnh hưởng đến công tác điều tra, xử lý vi phạm, dẫn đến bỏ sót, lọt vi phạm, gâ;y “nhờn” trong thực thi quy định an toàn lao động; mà còn ảnh hưởng đến cả công tác điều tra, lập báo cáo, kế hoạch giảm thiểu tai nạn lao động của cơ quan chức năng.

Cũng theo báo cáo, nguyên nhâ;n của các vụ tai nạn lao động do người sử dụng lao động chiếm tới trên 40% cả số vụ và số người chết. Nguyên nhâ;n do phía người lao động gần 10%. Như vậy có thể thấy tai nạn lao động đến cả từ hai phía: người sử dụng lao động và lao động. Theo các cơ quan chức năng, khi kiểm tra những vụ việc tai nạn lao động gâ;y chết người, rất nhiều trường hợp phía sử dụng lao động không xâ;y dựng quy trình, biện pháp làm việc an toàn; thiếu trang thiết bị bảo hộ, thiết bị sản xuất an toàn cho người lao động; thiếu kiểm tra, kiểm tra, giám sát, nhắc nhở việc chấp hành các nội quy, quy định an toàn trong quá trình làm việc; chưa tạo môi trường làm việc an toàn cho người lao động; không chú trọng huấn luyện an toàn vệ sinh lao động hoặc huấn luyện chưa đầy đủ cho người lao động. Về phía người lao động, vẫn còn tâ;m lý chủ quan, vi phạm quy trình, quy chuẩn kỹ thuật an toàn lao động, vi phạm kỷ luật lao động, tự ý cởi bỏ những trang bị bảo hộ lao động, đôi khi do áp lực về kinh tế, về thu nhập, nhiều lao động không đảm bảo sức khỏe, thể trạng, tâ;m lý vẫn cố làm việc dẫn đến tai nạn lao động.

Mỗi vụ tai nạn lao động xảy ra, phía sử dụng lao động thiệt hại về tiền bạc, uy tín, bị đình trệ công việc, tiến độ do phải khắc phục và giải quyết hậu quả; người lao động bị thương, thiệt mạng, gâ;y tổn hại đến tinh thần, vật chất.  Ngoài ra, nếu để xảy ra tai nạn lao động nghiêm trọng, gâ;y chết người, phía sử dụng lao động còn phải chịu trách nhiệm trước pháp luật. Theo báo cáo, năm 2021, có 22 vụ tai nạn lao động bị đề nghị khởi tố, 10 vụ đã có quyết định khởi tố của cơ quan điều tra. Tuy nhiên, dường như con số này còn quá ít so với con số trên 40% số vụ (5.797 vụ) và số người chết (602 người) mà nguyên nhâ;n đến từ phía sử dụng lao động. Vậy chúng ta đã kịp thời phát hiện các sai phạm để ngăn ngừa tai nạn lao động chưa? đã nghiêm túc trong điều tra, đánh giá các vụ tai nạn lao động, xử lý kịp thời, nghiêm minh những hành vi vi phạm về an toàn lao động chưa? Những câ;u hỏi này xin được đặt ra với các cơ quan chức năng.

Đảm bảo an toàn lao động vì lợi ích của cộng đồng và xã hội, giúp cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp phát triển bền vững. Mỗi cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp ngoài việc thực hiện nghiêm các quy định về an toàn, vệ sinh lao động, cần thay đổi cách nghĩ, cách làm, chủ động nâ;ng cao chất lượng công tác tuyên truyền, tập huấn, huấn luyện về ATVSLĐ và các hoạt động phòng ngừa, đánh giá rủi ro. Người sử dụng lao động, người lao động cũng cần chủ động trang bị kiến thức, kỹ năng về an toàn vệ sinh lao động; thực hiện đầy đủ các quyền, nghĩa vụ của mình được quy định trong Luật an toàn vệ sinh lao động.

Xâ;y dựng uy tín, thương hiệu phải mất thời gian dài, nhưng những vụ tai nạn lao động gâ;y mất uy tín, danh dự, tiền bạc lại chỉ mất một phút. Đừng vì tiết kiệm, bỏ qua một số khâ;u đảm bảo an toàn, để gâ;y ra những thiệt hại không đáng có. Đừng chỉ đảm bảo an toàn trong những đợt kiểm tra, thanh tra, tháng an toàn vệ sinh lao động mà lơ là mất cảnh giác. Đừng chỉ treo khẩu hiệu nhưng không thực hiện. Đừng để thiệt hại xảy ra rồi mới “thực hiện đúng quy trình”. Đừng để “mất bò mới lo làm chuồng”.

Và mỗi người lao động hãy nhớ, vì sức khỏe, tính mạng của bản thâ;n, vì sự phát triển khỏe mạnh của xã hội, hãy sẵn sàng dùng “quyền” của người lao động để tạo nên môi trường làm việc an toàn cho bản thâ;n và những người xung quanh./.