Doanh nghiệp Việt đang chịu nhiều bất lợi khi xuất khẩu

Tại cuộc họp, bà Hồ Thị Quyên, Phó Giám đốc ITPC cho biết, kim ngạch xuất khẩu Việt Nam tăng mạnh trong nhiều năm qua. Theo thống kê, kim ngạch xuất nhập khẩu Việt Nam trong 6 tháng đầu năm 2024 có nhiều điểm đặc sắc và nhiều tín hiệu tích cực, ước đạt hơn 190 tỷ USD, tăng 14,5% so với cùng kỳ năm trước. Cán cân thương mại hàng hóa ước tính xuất siêu 11,6 tỷ USD. Riêng tại TPHCM, ước đạt 22,5 tỷ USD, tăng 13,1%. Điều này đồng nghĩa thị trường xuất khẩu Việt Nam ngày càng mở rộng. Thế nhưng, cùng với đó nguy cơ rủi ro doanh nghiệp gặp phải từ quy định pháp luật tại các thị trường xuất khẩu rất nhiều.

Trên thực tế, nhiều năm qua, tranh chấp liên quan đến ngoại thương, mua bán hàng hóa quốc tế luôn dẫn đầu về số lượng các vụ tranh chấp được yêu cầu giải quyết tại trung tâm trọng tài quốc tế. Nhiều trường hợp trong số đó, doanh nghiệp Việt lại đang là bên chịu bất lợi, nhưng lại không thể bảo vệ được tốt quyền lợi của mình vì các sơ xuất ngay từ khâu đàm phán và giao kết hợp đồng.

Luật sư Châu Việt Bắc, Phó Tổng Thư ký VIAC cũng đưa ra đánh giá chung liên quan đến tình hình doanh nghiệp thực hiện các hợp đồng xuất nhập khẩu trong thời gian qua. Trong bối cảnh thế giới đang dành sự quan tâm lớn cho mục tiêu phát triển bền vững, các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp trong ngành xuất nhập khẩu và logistics đang bị đặt dưới nhiều áp lực liên quan đến rào cản kỹ thuật về môi trường, chuyển đổi xanh, chuyển đổi số. Như vậy, ông Bắc nhận định, thời gian tới, bức tranh xuất nhập khẩu của nước ta sẽ phân hóa rất rõ rệt khi các doanh nghiệp thay đổi kịp thời, ứng phó hiệu quả chắc chắn sẽ tận dụng được cơ hội, phát triển mạnh mẽ. Trong khi đó, doanh nghiệp thích nghi chậm hơn sẽ có nguy cơ đối mặt với nhiều thách thức mới khi nhiều quy định siết chặt được đặt ra tại các thị trường mục tiêu.

Để giảm thiểu rủi ro pháp lý trong hoạt động xuất nhập khẩu, việc “xanh hóa” trong doanh nghiệp nên được quan tâm đúng mực. Trong đó, việc thực hiện ESG là nhân tố mang tính “sống còn” trong xây dựng thương hiệu và phát triển bền vững của doanh nghiệp.

Ông Nguyễn Hữu Nam, Phó Giám đốc Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp, Chi nhánh Khu vực TPHCM cho rằng, doanh nghiệp cần hiểu rõ tính chất, đặc điểm của hợp đồng ngoại thương, hợp đồng được điều chỉnh bởi văn bản quy phạm pháp luật nào, có tiềm ẩn rủi ro về chính trị, văn hoá hay không. Bên cạnh đó, doanh nghiệp cần tiến hành rà soát, đánh giá về năng lực chủ thể giao kết, điều kiện giao dịch, quy định pháp luật của nước sở tại để ch??? đ???ng ứng phó với những rủi ro có thể phát sinh trong quá trình thực hiện hợp đồng. Đối với hoạt động giải quyết tranh chấp, các yếu tố quan trọng khi quản lý tranh chấp trong giao dịch ngoại thương chính là luật áp dụng và cơ quan giải quyết tranh chấp. Để không chịu thiệt thòi khi phát sinh tranh chấp, doanh nghiệp cần hết sức cẩn trọng khi soạn thảo các điều khoản quy định những nội dung trên.

Bà Hồ Thị Quyên, Phó Giám đốc ITPC nhận định, Việt Nam cần tiếp tục thực hiện các cơ chế, chính sách để chuyển đổi xanh, phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn. Tuy nhiên, quá trình này cũng cần gắn liền với sự tuân thủ chặt chẽ quy định pháp luật, tuân thủ tiêu chuẩn được đặt ra từ các thị trường mà doanh nghiệp tiến hành xuất khẩu. Với tình hình đó, doanh nghiệp cần có bước ch??? đ???ng, linh hoạt thay đổi để đáp ứng một cách phù hợp với nguồn lực nhằm tận dụng các cơ hội, xây dựng lợi thế từ các xu hướng.